Kripto paralar ile birlikte hayatımıza giren kavramlar

Bitcoin ve diğer kripto paralar hakkında bilgi sahibi olmak, yatırım yapmasınız dahi insanların neler konuştuklarını anlamak için bazı önemli kavramları bilmeniz gerekiyor. Örneğin, bir hata üzerine ortaya çıkan “HODL” kelimesi gibi.

• Cryptography: Kriptografi, sıradan bilgileri okunamaz hale getirme çalışması olarak tanımlanır. Kriptografinin başlıca amaçları şunlardır: - Gönderen kişinin aslında mesajı gönderdiğini kanıtlamak. - Bir kimlik onayı gerçekleşene kadar bilgileri gizli tutmak. - Hırsızlık ve yapılabilecek olası değişikliklerin önlenmesi.

• Cryptocurrency: Cryptocurrency, nasıl ve ne zaman oluşturulduğunu kontrol etmek için teknolojiyi kullanan ve kullanıcıların nakit paraya benzer şekilde doğrudan kendi aralarında alışveriş yapmalarına izin veren dijital bir paradır. Kullanıcılar, paranızı yaratması, saklaması, göndermesi ve alması için bankalara güvenmek yerine, doğrudan birbirleriyle işlem yapar ve paralarını kendileri saklarlar. İlk kripto para birimi bitcoin idi.

• Satoshi: Satoshi Nakamoto, en popüler kripto para birimi olan Bitcoin'in kurucusu ve yaratıcısıdır. En küçük Bitcoin miktarı (0.00000001) da onun adını taşımaktadır ve, buna Satoshi denir. Bu küçük miktardaki Bitcoin, bir Bitcoin'in yüz milyonda biridir. Virgülden sonra tam 8 basamak var!

• Fork: Dijital kayıtlarda blok zinciri olarak bilinen bir bölünmedir. Blok zinciri kalıcı ve güvenli dijital kayıtlar oluşturmak için kullanılan teknolojidir. Blok zincirini, bir kitaptaki her yeni sayfanın "blok" olarak bilindiği bir kayıt defteri olarak hayal edebilirsiniz. Blok zincirlerinde bir seferde yalnızca bir kayıt (blok) yapılmalıdır. Ancak, bazen iki bilgisayar tarafından aynı anda iki blok oluşturulur. İkisi de geçerlidir. Tüm kayıtlar bilgisayar ağı arasında paylaşıldığı için bir blok önce bir bilgisayar grubuna, ikinci blok ise diğer bilgisayar grubuna ulaşacaktır. Bu, blok zinciri kaydında çatal(fork) olarak bilinen bir bölünme yaratır. Sonunda, ağdaki bir bilgisayar çatallardan birinde başka bir blok oluşturacak ve büyüyecektir. Bilgisayarlar ise her zaman daha uzun çatalı doğru olanı olarak tanımlar ve böylece daha kısa olanı terk ederek sorunsuz bir şekilde geçiş yaparlar.

• Private Key: Özel anahtar, yalnızca sahibi tarafından bilinen ve kripto para birimlerini harcamalarına izin veren bir harf ve sayı dizisi olarak tanımlanır. Bir başkasının tüm paranızı alabilmesini istemediğiniz sürece özel anahtarınızı farklı kişiler ile ASLA PAYLAŞMAYIN!

• Public Key: Genel anahtar, kripto para biriminin alınmasına izin veren bir harf ve sayı dizisi olarak tanımlanır. Ancak, genel anahtarların genel adresler olarak kullanılması güvenli kabul edilmez. "Genel anahtar" olarak adlandırılsa da, siz paylaşana veya para gönderene kadar herkes tarafından görülemez. Ve para almak için kullanılabilse de, kullanımı pek güvenli değildir. Para almanın daha güvenli yolu genel adresinizi kullanmaktır.

• HODL: Başlangıçta "HOLD"un yanlış yazılmış hali olan HODL, kripto para satın alanlar arasında popüler bir terim haline geldi. Kripto satın aldıktan sonra, HODLing olan bir kişi, fiyatlar yükselip alçalsa bile onu korumaya niyetlidir. Bunu yapan kişiler "HODLER" olarak bilinir. "Hodl"u oluşturan orijinal gönderiyi ise burada bulabilirsiniz, https://bitcointalk.org/index.php?topic=375643.0

• FUD: FUD, İngilizce'de Korku, Belirsizlik ve Şüphenin (Fear, Uncertainty, Doubt) kısaltmasıdır. FUD, korku, belirsizlik, şüphe ve diğer olumsuz duyguları yaratması beklenen herhangi bir haber ya da bilgidir. Satın alınan kripto paranın sert şekilde düşmesine rağmen inancın yitirilmediğini ve yaşanan hisleri ifade eder.

• FOMO: FOMO, İngilizce'de Kayıp Korkunun kısaltmasıdır. FOMO, bir kripto paranın değerinin artmaya başladığını gördüğünüzde ve henüz ona sahip olmadığınızda hissedilir.

• REKT: Rekt tamamen batmış ve mahvolmuş olarak tanımlanmaktadır. Kripto para piyasasında ise toplam mali kayıp anlamına gelir. İngilizce'de "Wrecked" (Enkaz) kelimesinin kasıtlı olarak yanlış yazılmasıdır. Rekt genellikle çok para kaybeden kişileri ifade etmek kullanılır.

• Moon, To The Moon: Kısaca “Ay’a çıkar” anlamına gelmektedir. Düşük seviyelerde işlem gören kripto paraların yükseleceğine inanılarak söylenen bir slogan haline gelmiştir.

• Shilling:  Shilling, finansal bir teşvik için propaganda yapma eylemi olarak tanımlanır. Shilling, bir kişi para kazanmak için bir şeyi tanıttığında sıklıkla kullanılan olumsuz bir kelimedir. Ancak bir kişi bir şey hakkında olumsuz, bazen yanlış suçlamalar yaptığında da shilling kullanılabilir. Kripto para birimlerinde shiller'lar herhangi bir kripto parayı teşvik etme eğilimindedir, böylece insanlar onu satın alır ve fiyat artar.

• Scamcoin: Scamcoin, kripto para projesini hayata geçirenlere para kazandırmak için oluşturulmuş sahte bir kripto para birimidir. Genellikle de bu sahte projeye inanıp onu destekleyen ve ona yatırım yapanlardan elde edilen paraların çalınması ve proje yaratıcısının/ekibin ortadan kaybolması ile sonuçlanır.

• Shitcoin: Shitcoin, kendisi hakkında konuşan bir kişinin beğenmediği herhangi bir kripto para birimidir. Bitcoin olmayan herhangi bir kripto para ya da gelişmiş teknolojiden yoksun bir kripto para lansmandan sonra değersiz hale gelebilir.

• Whales: Balinalar, kripto para birimlerinde büyük miktarlarda bir varlığı alıp satmak için çok parası olan kişiler veya kuruluşlar olarak tanımlanır. Büyük miktarları taşıma yetenekleri, onlara fiyatları değiştirme potansiyeli verir. Balinalar çok paraya sahip oldukları için, bir varlık alıp sattıklarında, doğrudan ve/veya dolaylı olarak fiyatı etkilerler. Örneğin, bir balina büyük miktarlarda Bitcoin sattığında, fiyat düşmeye başlayabilir. Bitcoin'e güvenmeyen yatırımcılar, değerdeki düşüşü görecek ve ayrıca satış yapacak. Bir balina, belirsiz yatırımcıları korkutarak ve onlara sattırarak Bitcoin fiyatının büyük ve hızlı düşüşler yaşamasına neden olabilir. Aynısı ters yönde de çalışır. Bir balina büyük miktarda Bitcoin satın aldığında, fiyat artmaya başlayabilir. Hızlı para kazanmak isteyen yatırımcılar ise fiyatın hızla arttığını görerek bu yükselişi kaçırmamak için satın almaya başlayacaklar.

• Lambo: Lambo, birçok kripto para yatırımcısının, yatırımlarından zengin olmaları durumunda sembolik olarak satın almayı vaat ettikleri İtalyan spor otomobili "Lamborghini"nin kısaltılması olarak tanımlanmaktadır.

• ATH: İngilizce'de "All Time High" kavramının kısaltılmış halidir. Yani “Tüm zamanların en yüksek seviyesi” anlamına gelmektedir. Bir kripto para biriminin kendi tarihi boyunca ulaştığı tepe noktasını ifade eder.

• Pump ve Dump: Pump kelimesinin Türkçe karşılığı yükseltme, şişirme anlamına gelmektedir. Dump kelimesinin Türkçe karşılığı ise boşaltma, indirme anlamına gelmektedir. Kripto para birimlerinde yapay olarak gerçekleşen değer artışı ve düşüşleri ifade ederler. Bunlar kripto para piyasasındaki yanıltıcı işlemlerdir ve yatırımcıların son derece dikkat etmesi gerekir. Pump ve dump, tek kişi tarafından değil grup halinde yapılan işlemlerdir. Piyasa manipülatörleri olarak adlandırılan bu gruplar, kendi aralarında anlaşmalı bir şekilde yüksek adetlerde kripto para alır ve piyasanın yükselmeye başlamasını sağlayarak diğer yatırımcıları almaya teşvik ederler. Bu şekilde değersiz kripto paraya ilgiyi artırarak, fiyatını hızla yukarı çekmeye devam ederler. Piyasa hakkında bilgisi olmayan yatırımcılar ise değer kazandığını düşünerek, bu değersiz kripto paraya yatırım yapar ve böylelikle pump gerçekleşir. Fiyat istedikleri seviyeye geldiğinde ise hep birlikte satış yaparak tekrardan değer düşünü gerçekleştirirler yani dump gerçekleşmiş olur. Bu yöntemle piyasayı manipüle eden kişiler kendileri kazanç elde ederken piyasa hakkında çok fazla bilgi sahibi olmayan yatırımcılar ise zarar etmiş olur.

• Halving: Bitcoinin her 210.000 blokta bir (yaklaşık 4 senede bir) blok ödülünün yarıya düşmesi durumudur.

• Mining ve Miner: Mining, elektronik donanımları kullanılarak şifrelenmiş blokların çözülmesi ve kripto para üretilmesi işlemidir. Miner ise bu işlemi gerçekleştiren, kripto para üreten kişi ya da programlara verilen isimdir.

• SHA-256: Bitcoin işlemlerinde kullanılan bu protokol sayısal imza standardında kullanılmak üzere tasarlanmış bir şifreleme algoritmasıdır. Algoritmaların hızlı çalışması için verinin kendisi değil özeti imzalanır.

• Stop-Loss: Daha büyük düşüşler yaşanabileceğini ön görerek, kaybı durdurmak amaçlı konulan satış emirleri için kullanılan terimdir.

• DDoS: Kripto para borsalarının sıklıkla karşılaştığı saldırılardır. Saldırı yapılan sunucunun kaynaklarını tüketerek hizmetin engellenmesi sebep olabilir.

• Arbitraj: Kriptoda arbitraj, iki farklı borsa arasındaki fiyat farkından yararlanmayı ifade eder. Bitcoin bir borsada 8,950$ ve diğerinde 9,000$'a satılıyorsa, bir tüccar dijital para birimini ilk borsada satın alabilir ve ikincisinde mütevazı bir kâr karşılığında satıp para kazanabilir.

• Whitepaper: Dijital para birimleri oluşturan geliştiriciler, genellikle bu yenilikçi varlıklar için teknik incelemeler sağlar. Bu belgeler genellikle söz konusu dijital paranın yanı sıra altta yatan teknolojiyle ilgili kullanıcılara kapsamlı bilgiler sunar.